Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ: 1204, 1453, 2013

Η διπλή επίθυση που δέχονται η Κύπρος και η Ελλάδα σήμερα από την Ευρωζώνη και το νεο-οθωμανικό μοντέλο της Τουρκίας μάς καλούν να προσφύγουμε στην ιστορική μελέτη, ώστε, δι’αναλογιών, να διδαχθούμε από λάθη τού Ελληνισμού σε παρόμοιες περιστάσεις... 

του ΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Με το παρόν άθρο μας, επιχειρούμε να δώσουμε στους αναγνώστες της εφημερίδας μας μια ιστορική και πολιτική πυξίδα για ορθή πορεία στο πολύπλοκο και προκλητικό ιστορικό γίγνεσθαι. Τα συμπεράσματα και οι αναλογίες από αυτήν την ιστορική σπουδή θεωρούμε ότι είναι ευνότητα και, σε κάθε περίπτωση, τα αφήνουμε στην κρίση του αναγνώστη.

1204Η καρολίγγεια Δύση έδειξε τη στάση της απέναντι στον Ελληνισμό το 1204. «Την 12η προς 13η Απριλίου1204 η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Λατίνων σταυροφόρων. Ακολούθησε ένα τριήμερο πλιάτσικου, σφαγής και καταισχύνης και τα παλάτια και οι εκκλησίες της Δυτικής Ευρώπης γέμισαν από θησαυρούς κλεμένους από την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τα εδάφη του Βυζαντίου μοιράστηκαν μεταξύ των... 


Κατακτητών και οι Ενετοί πήραν τη μερίδα του λέοντος. Φεουδαρχικά συμφέροντα σχημάτισαν κυβερνήσεις τόσο στην πρωτεύουσα όσο και στα μικροπριγκιπάτα τα οποία ξεφύτρωναν στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου. Με αυτόν τον τρόπο,οι δυνάμεις της διάλυσης, οι οποίες με τις βαρβαρικές επιδρομές είχαν καταστρέψει τη δομή οργανωμένου διοικητικού συστήματος της Ρώμης, επέκτειναν την επιρροή τους και στην Ανατολή, σβύνοντας και τα τελευταία ίχνη της ρωμαϊκής συνένωσης του αρχαίου κόσμου». Αυτά γράφουν οι διακεκριμένοι ιστορικοί N.H. Baynes καιH.St.L.B. Moss στο βιβλίο τους «ByzantiumandIslam»(Εκδ. OxfordUniversityPress, 1948).

Οι Λατίνοι σταυροφόροι νίκησαν το Βυζάντιο για λογαριασμό των Οθωμανών Τούρκων, κατέστρεψαν την προοπτική αναγέννησης του βυζαντινού Ελληνισμού και πλιατσικολόγησαν ασύστολα σε βάρος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δείχνοντας το ληστρικό τους ήθος. Το σχέδιο των σταυροφόρων, με σκοπό δήθεν να κτυπηθεί το ισλαμικό χαλιφάτο στην Αίγυπτο και οι μουσουλμάνοι στην Παλαιστίνη, εξυφάνθηκε το 1190 στο Βατικανό. Από εκεί άρχισαν διάφορες κινήσεις και επαφές σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη, ώστε να δημιουργηθεί ο σταυροφορικός στρατός.

Οι σταυροφόροι της Τέταρτης Σταυροφορίας λήστεψαν την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) και ταπείνωσαν και εξουθένωσαν τον Ελληνισμό, σε μια περίοδο κατά την οποία μια ελληνική αναγέννηση ήταν πολύ πιθανή. Γράφει σχετικά ο ιστορικός H.A. Gibbons στο βιβλίο του «TheFoundationoftheOttomanEmpire»(Εκδ. CenturyCompany, 1916): «Εάν είχε υπάρξει στη Μικρά Ασία, στα μέσα του 13ου αιώνα,ένα κυρίαρχο εθνικό φυλετικό στοιχείο με ιστορικό παρελθόν και ισχυρή ηγεσία,θα είχαμε πιθανώς αναγέννηση του σουλτανάτου του Ικονίου. Ή θα είχαμε αντικρύσει μια αναγέννηση του Ελληνισμού, ενισχυμένου πιθανώς με φρέσκο αίμα,πράγμα που θα έβαζε νέα θεμέλια στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, με την ανακατάληψη ασιατικών επαρχιών. Αλλά οι σταυροφόροι και οι Μογγόλοι είχαν κάνει πολύ καλά τη δουλειά τους. Οι Μογγόλοι στην Περσία και τη Μεσοποταμία και οι Λατίνοι εισβολείς στην Κωνσταντινούπολη είχαν απομακρύνει κάθε πιθανότητα αναγέννησης τόσο της αραβο-ισλαμικής όσο και της ελληνο-χριστιανικής παράδοσης».

Στη Δύση πρωτίστως οφείλεται η οικονομική κατάπτωση του Βυζαντίου και η ανάτυξη της δουλοπαροικίας και της εξαθλίωσης των αγροτών στο Βυάντιο, τη στιγμή μάλιστα που οι Τούρκοι περνούσαν τα σύνορα. Γράφει σχετικά ο ιστορικός CharlesDiehlστο βιβλίο του «Byzantium:GreatnessandDecline»(Εκδ. RutgersUniversityPress, 1957): «Στη διάρκεια της τελευταίας περιόδου της αυτοκρατορίας οι κοινότητες ελεύθερων γεωργών έγιναν όλο και περισσότερο σπάνιες...Ειδικά τον 14οαιώνα, δημιουργήθηκε μια κατάσταση σοβαρής και διαρκώς αυξανόμενης κρίσης...Αυτή η κατάσταση πραγμάτων επιδεινώθηκε με τις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις του κράτους, προκειμένου να περιοριστούν τα ελλείμματα και από τις εκβιαστικές μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν».

Ο ρωσικός παράγονταςΟι Βάραγγοι –το φύλο που ίδρυσε το πρώτο ρωσικό κράτος, τον 9ο αιώνα μ.Χ.– είχαν αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με τους Βυζαντινούς, οι οποίοι τους ονόμαζαν Αβαρυάγους, ήδη πριν ακόμη κυριαρχήσουν στην περιοχή της σημερινής Ρωσίας. Το 839, ο αυτοκράτορας Θεόφιλος στρατολόγησε Βάραγγους ως μισθοφόρους. Παρά τις ποικίλες οικονομικές διεκδικήσεις που πρόβαλλε στους Βυζαντινούς απαιτητικά το βαραγγικό φύλο των Ρως,οι Βάραγγοι εξελίχθηκαν, σταδιακά, σε επίλεκτο σώμα της αυτοκρατορικής φρουράς του Βυζαντίου.

Το 949, Βάραγγοι μισθοφόροι υπηρέτησαν στο εκστρατευτικό σώμα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογέννητου εναντίον της αραβοκρατούμενης Κρήτης. Επίσης, Βάραγγοι μισθοφόροι συμμετείχαν στις στρατιωτικές δυνάμεις των Βυζαντινών που πολέμησαν εναντίον των Αράβων στη Συρία το 955. Μετά από εκείνον τον πόλεμο, αναβαθμίστηκαν σε μέλη της επίλεκτης Αυτοκρατορικής Φρουράς.

Το 988, ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος ζήτησε βοήθεια από το Βάραγγο ηγεμόνα Βλαδίμηρο για να υπερασπισθεί τον θρόνο του έναντι του σφετεριστή Βάρδα Φωκά. Ο Βλαδίμηρος έστειλε ένα σώμα 6.000 ανδρών και ως αντάλλαγμα νυμφεύθηκε την Άννα, αδελφή του Βυζαντινού αυτοκράτορα. Οι Βάραγγοι βοήθησαν τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β’ να συντρίψει τους στασιαστές, ο δε Φωκάς υπέστη εγκεφαλικό στη θέα των Βαράγγων πολεμιστών και πέθανε.

Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ δημιούργησε στρατηγικούς δεσμούς με το Κίεβο –δεσμοί οι οποίοι επισφραγίστηκαν με τον εκχριστιανισμό των Ρως– και οι Βάραγγοι μισθοφόροι αποδείχθηκαν υποδειγματικά αξιόπιστοι. Γι’ αυτό, ο αυτοκράτορας δημιούργησε ειδικό τάγμα σωματοφυλάκων που αποκλήθηκε «Τάγμα των Βαραγγίων» και «Βαραγγική Φρουρά». Σε αντίθεση με τους Βυζαντινούς στρατιώτες, που ήταν επιρρεπείς σε πραξικοπήματα και συνωμοτικά εγχειρήματα υπαγορευόμενα από προσωπικές φιλοδοξίες στρατηγών, η Βαραγγική Φρουρά είχε το χαρακτηριστικό της απόλυτης πίστης στον θρόνο, ως θεσμό,ανεξαρτήτως προσώπων.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η Βαραγγική Φρουρά (δηλαδή Ρώσοι) έδωσε γενναίο παρόν στη μάχη της Βέρροιας υπό τον Ιωάννη Β’Κομνηνό, και, κατά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1204, από τους σταυροφόρους,ήταν το μόνο τμήμα του βυζαντινού στρατού που κατάφερε να νικήσει τους Φράγκους στη ζώνη ευθύνης του.

1453Εντονα αποδυναμωμένη και λεηλατημένη από την καρολίγγεια Δύση, η ελληνική Ανατολή έπεσε στην κυριαρχία των Οθωμανών, το1453. Οι Οθωμανοί παρουσιάστηκαν σαν κληρονόμοι του βυζαντινού κόσμου, και–αυτό αξίζει να τονιστεί– ο πάπας και οι Δυτικοί τους αναγνώρισαν ως τέτοιους!Από τότε κρατά το σενάριο Δυτικών παραγόντων, που βιώνουμε σήμερα, για έλεγχο του Ελληνισμού και ενσωμάτωσή του σε ένα ευρύ οθωμανικό ή νεο-οθωμανικό πολιτικό υποκείμενο.

«Ο Μεχμέτ Β’ είχε σοβαρούς λόγους να θεωρεί τον εαυτό του σαν κληρονόμο των Βυζαντινών αυτοκρατόρων, διότι, από τα ερείπια του βυζαντινού κράτους, είχε επιτύχει να ανασυγκροτήσει μια συμπαγή αυτοκρατορία υποταγμένη στη θέλησή του και επεκτεινόμενη από τη Μεσοποταμία μέχρι την Αδριατική...Ο πάπας Πίος Β’ έστειλε ένα περίεργο έγγραφο στον σουλτάνο, προσφέροντάς του την ευκαιρία να εμφανιστεί σαν “νόμιμος αυτοκράτορας των Ελλήνων και της Ανατολής, με χρήση λίγου νερού”, δηλαδή με βάπτισμα. Αυτό δείχνει την αναγνώριση την οποία ο Μεχμέτ Β’ είχε ήδη κερδίσει...Πιθανώς όμως οι ενδόμυχες σκέψεις των Δυτικών εκφράζονται ακόμη πιο καθαρά σε ένα μήνυμα προς τον Μεχμέτ από τους Ενετούς. Το παρέδωσε, το 1480, ο Μπατίστα Γκρίτι και,σύμφωνα με τον Ανδρέα Ναβαγκέρο, στο μήνυμα αυτό οι Ενετοί αναγνώριζαν το “δικαίωμα”του Μεχμέτ πάνω στις αρχαίες ελληνικές αποικίες στην Ιταλία». Αυτά γράφει ο διαπρεπής ιστορικός WilliamC.Hickmanστο κλασσικό πλέον βιβλίο του «MehmedtheConquerorandHisTime»(Εκδ. Princeton University Press, 1978).

Ο στρατηγικός σκοπός της Δύσης ήταν να αποδομήσει πολιτιστικά, πολιτικά και οικονομικά την ελληνική Ανατολή, με κάθε τρόπο, είτε με τους σταυροφόρους, είτε με τους Οθωμανούς. Ο στρατηγικός σκοπός των Οθωμανών ήταν να μετατρέψουν μαζικά τους Έλληνες σε Οθωμανούς χριστιανούς αρχικά και σε Οθωμανούς μουσουλμάνους στη συνέχεια.

Η διαβόητη ταινία για τον Μεχμέτ (Μωάμεθ)Β’ τον Πορθητή, που προβάλλεται στην ελληνική τηλεόραση, τα σχέδια ελληνοτουρκικής προσέγγισης μέσω επενδύσεων, η καταδίωξη και περιφρόνηση του βυζαντινού Ελληνισμού, η προώθηση της άποψης ότι η ελληνική κουλτούρα είναι υποδεέστερη της Δυτικής και χρειάζεται συλλογική ψυχανάλυση και διόρθωση των Ελλήνων, και βεβαίως τα Μνημόνια είναι η επανάληψη και επικαιροποίηση των πολιτικών του 1204 και του 1453 εν έτει 2013.

Τον 15ο αιώνα, ενώπιον των επιταγών του Μεχμέτ Β’ και της Δύσης, βρέθηκαν πάρα πολλοί Έλληνες “ρεαλιστές”οι οποίοι –στο όνομα του δόγματος “δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή” και άρα “ας συμμορφωθούμε για να αποφύγουμε το χειρότερο”– συμμορφώθηκαν με τις πολιτικές των Δυτικών και των Οθωμανών και μάλιστα αμείφθηκαν και με υψηλά αξιώματα για την προδοτική στάση τους.

Για παράδειγμα, τα ακόλουθα πρόσωπα ήταν Έλληνες εξωμότες: πρώτος βεζίρης Ισάκ Πασά του Εντιρέ (πασάς Αδριανούπολης και πρωθυπουργός), Χιζίρ Πασά Μανισά (πασάς της Μαγνησίας), Γιοργκούς Πασά Αμασιά(πασάς της Αμάσειας), Χιζίρ Τσελεμπί (δάσκαλος-σύμβουλος του Μεχμέτ, υιός του Ηλία Φακή), βεζύρης Ζαγκανός Πασά (έπαιξε στρατηγικό ρόλο στην εκπόρθηση της Κωνσταντινούπολης από τον Μεχμέτ και υπήρξε κατακτητής της Αθήνας και της Πελοπονήσου για λογαριασμό των Οθωμανών), Βρανάς Μπέης (ο κύριος διαπραγματευτής εκ μέρους των Οθωμανών στις διαπραγματεύσεις με την Ουγγαρία),Δημήτρης Μπέης (γραμματέας του Μεχμέτ), Θωμάς Καταβολενός (ιδιαίτερος γραμματέας του Μεχμέτ), Αλή Μπέης Μιχάλογλου (επικεφαλής των καταδρομικών μονάδων του οθωμανικού Στρατού), Μεσίχ Πασά (διοικητής του οθωμανικού στόλου),Γεώργιος Τραπεζούντιος (αντιπρόσωπος του σουλτάνου στη Ρώμη), κ.ο.κ.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ελληνική Ανατολή καταστράφηκε από τον “ρεαλισμό” και από τη λογική της αποφυγής του μείζονος κακού. Έτσι έγινε θύμα των Τούρκων, δηλαδή ενός από τους πιο βάρβαρους λαούς της οικουμένης.

Γράφει σχετικά με τους Τούρκους ο ιστορικόςRogerPortalστο βιβλίο του «TheSlavs»(Εκδ. WeidenfeldandNicolson, 1969): «Οι Τούρκοι οδήγησαν και καθήλωσαν την πρόοδο σε νεκρό σημείο και ακόμη,σε μερικές περιπτώσεις, προκάλεσαν οπισθοδρόμηση στις χώρες τις οποίες είχαν κατακτήσει». Επίσης, στα «Έργα» (Works)τού διαπρεπούς φιλόλογου και ιστορικού William Jones, διαβάζουμε για τη βαρβαρότητα των Τούρκων τα εξής: «Ο τουρκικός δεσποτισμός συντέλεσε με πολλούς τρόπους στη νάρκωση και στον υποβιβασμό όλων εκείνων των λειτουργικών αξιών που διαφοροποιούν τους ανθρώπους από το κοπάδι των ζώων που βόσκει».

Οι ιστορικοί P.J. Marshall και Glyndwr Williams, στο σύγγραμμά τους «The Great Map of Mankind» (Εκδ. Littlehampton Book Services, 1982), επισημαίνουν ότι «γενικά συμπεραίνεται ότι στους Τούρκους δεν υπάρχει ενδιάμεσο έδαφος μεταξύ της ολοκληρωτικής καταπίεσης και της ασταμάτητης εντρύφησης με τους ευνούχους και το χαρέμι. Πραγματικά αισθήματα αγάπης και συμπάθειας είναι άγνωστα». Μάλιστα, το 1904, ο στρατηγός σερ J.F. Maurice, επιμελούμενος την έκδοση του ημερολογίου τού SirJohnMoore,έγραψε ότι «κάτω από την τουρκική διακυβέρνηση, το κάθε τι υποβιβάζεται».

Και μια προσθήκη:Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο θυμίζει, αναλογικά, συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί πριν από τον Κριμαϊκό Πόλεμο(Οκτώβριος 1853 - Φεβρουάριος 1856), που ήταν η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των Ρώσων από τη μια πλευρά και των Αγγλο-Γάλλων και των Οθωμανών από την άλλη πλευρά. Με λίγα λόγια, αυτό που συνέβη τότε ήταν το εξής: οι μεν Μεγάλες Δυνάμεις της Δύσης, ειδικά δε η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία, επεδίωκαν αλλαγή καθεστώτος και συνόρων στην καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, ώστε να προωθήσουν τα συμφέροντά τους στη Μέση Ανατολή και να διανοίξουν τη Διώρυγα του Σουέζ. Όμως η αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έδωσε την ευκαιρία στους Ρώσους να κατέβουν προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Αμέσως τότε ενεργοποιήθηκαν τα αντανακλαστικά των Αγγλο-Γάλλων, οι οποίοι αντέδρασαν στρατιωτικά εναντίον των Ρώσων, συνεργάστηκαν προσωρινά με τους Οθωμανούς και επέβαλαν ναυτικό αποκλεισμό του Πειραιά (και επίσης έσπειραν λιμό και λοιμό στην Ελλάδα),ώστε να αποτρέψουν τον μεγαλύτερο γεωπολιτικό εφιάλτη τους, που ήταν μια στρατηγική συνεργασία Ελλάδας-Ρωσίας. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου