Με την ουρά στα σκέλια, τελικά, ο Ταγίπ Ερντογάν θα πάει στις ΗΠΑ παρά την κίνηση ματ του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να εξοπλίσει τους Κούρδους του YPG της Συρίας. Ο σουλτάνος ίσως για πρώτη φορά να αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο της υπερφίαλης πολιτικής του. Μπορεί όμως να ποντάρει κανείς σε αυτό; Προφανώς όχι...
του ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΡΥΚΑ
Ο Ερντογάν έχει αποδείξει ότι είναι απρόβλεπτος και αν τελικά καταπίνει την υπερηφάνειά του για να πάει στις ΗΠΑ που του έδωσαν τέτοιο χαστούκι το κάνει διότι σε κάτι προσβλέπει. Διαφορετικά θα του ήταν πολύ εύκολο να τινάξει την συνάντηση με τον Τραμπ στον αέρα, επικαλούμενος την...
τιμή του τουρκικού έθνους κερδίζοντας πόντους στο εσωτερικό, καθώς σύσσωμη σχεδόν η τουρκική αντιπολίτευση – και οι σύμμαχοί του εθνικιστές – του ζητούν να αναβάλει, τουλάχιστον, το ταξίδι. Ο Ερντογάν με την προσέγγισή του με τη Μόσχα κατάφερε να φτιάξει μια λίαν ενδιαφέρουσας γεύσης ρωσική σαλάτα στη Μέση Ανατολή. Ουσιαστικά ο νεοφανής σουλτάνος σκέφτηκε πως μπορεί να παίξει Αμερικανούς και Ρώσους στα ζάρια και μάλιστα με «πειραγμένα» ζάρια. Ποντάροντας στο ότι η Τουρκία είναι σημαντική έως πολύ σημαντική χώρα και για τους δύο μεγάλους του κόσμου μας, πίστεψε πως μπορεί να κινηθεί ελισσόμενος πότε προς τη μια και πότε προς την άλλη πλευρά κερδίζοντας ο ίδιος οφέλη. Παραγνώρισε όμως ένα γεγονός.
Η τουρκική φιλία είναι σημαντική μεν και για Αμερικανούς και Ρώσους, αλλά δεν είναι αναντικατάστατη και επίσης όσο σημαντική μπορεί να είναι η Τουρκία άλλο τόσο σημαντική για τη Ρωσία ειδικά είναι η αμερικανική αν όχι φιλία, τουλάχιστον ανοχή σε ορισμένα ζητήματα. Ο Ερντογάν από το 2013 άρχισε άσχημο παιχνίδι στη Συρία προσπαθώντας να υποχρεώσει τους Αμερικανούς να συμμετάσχουν στον εκεί πόλεμο. Απέτυχε να τους παρασύρει όμως και δεν πέτυχε ούτε στο σχέδιό του για τη δημιουργία των διαβόητων ζωνών ασφαλείας στην Συρία που αποσκοπούσαν στην εξάλειψη της κουρδικής απειλής και μόνο. Οι Αμερικανοί δεν υπέκυψαν και σταδιακά ανέπτυξαν καλές σχέσεις με τους Κούρδους της Συρίας. Ακολούθησε η ρωσική επέμβαση στην Συρία που του ανέτρεψε όλα τα σχέδια και το δεύτερο γκαμπί Ερντογάν, η κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Η κατάρριψη αποτελούσε μια πρόκληση που κατά τη γνώμη του Ερντογάν η Μόσχα δεν θα μπορούσε να αγνοήσει και ίσως έκανε ο μοιραίο σφάλμα που θα έφερνε τελικά τους Αμερικανούς στην Συρία. Ούτε τότε ο Ερντογάν κέρδισε όμως κάτι. Έτσι σκέφτηκε πως είναι καλύτερα να είναι φίλος, στο βαθμό του εφικτού, με τη Ρωσία, παρά εχθρός της, σκεπτόμενος ίσως, όχι άδικα, ότι η Μόσχα δεν μπορεί να διατηρήσει ισχυρή παρουσία στην Συρία στο διηνεκές για μια σειρά από λόγους. Τι έδωσε στον Ερντογάν η προσέγγιση με τη Ρωσία στην Συρία;
Αρκετά λιγότερα από ότι πίστευε κι αυτό γιατί η προσέγγισή του με τη Μόσχα οδήγησε την Ουάσινγκτον σε στενότερη σχέση με τους Κούρδους. Λίγες ημέρες πριν Ρωσία, Τουρκία και Ιράν συμφώνησαν για τη δημιουργία ζωνών «αποκλιμάκωσης» στη Συρία. Ωστόσο οι ζώνες αυτές απέχουν από ότι ονειρευόταν με τις «ζώνες ασφαλείας» ο Ερντογάν και κυρίως ουδείς μπορεί να επιβάλει έλεγχο σε κάτι που δεν κατέχει και οι τρεις, Ρωσία, Τουρκία και Ιράν ΔΕΝ ελέγχουν εκτεταμένη εδαφική ζώνη στη βόρεια Συρία. Είναι οι Κούρδοι και οι Αμερικανοί που την ελέγχουν. Όσον αφορά το πυροτέχνημα Ερντογάν με την εξαγγελία αγοράς των ρωσικών πυραύλων S-400 μόνο ως διαπραγματευτικό χαρτί που θα προσπαθήσει να «πουλήσει» στον Τραμπ μπορεί να εκληφθεί, όπως συνέβη και το 2013 όταν συμφώνησε να αγοράσει κινεζικούς πυραύλους αλλά τελικά υπαναχώρησε. Οι ρωσικοί πύραυλοι, ακόμα κι αν τους αγόραζε, θα του ήταν σχεδόν άχρηστοι καθώς δεν μπορούν να συνδεθούν με το ΝΑΤΟϊκό δίκτυο αεράμυνας-επιτήρησης στο οποίο είναι ενταγμένη η Τουρκία. Η αγορά των S-400, ενός στρατηγικού αντιαεροπορικού-αντιπυραυλικού συστήματος περιοχής, θα είχε νόημα μόνο αν η Τουρκία πραγματικά σκόπευε να αλλάξει στρατόπεδο και να συμμαχήσει με τη Ρωσία. Κάτι τέτοιο όμως είναι από απίθανο έως αδύνατο καθώς Ρωσία και Τουρκία είχαν και έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα και η Τουρκία του Ερντογάν δύσκολα θα ξεπέσει στον ρόλο του δορυφόρου της Μόσχας. Αυτό το γνωρίζει καλύτερα από όλους ο τσάρος του Κρεμλίνου Βλαντιμίρ Πούτιν στον οποίο πολλά μπορούν να καταλογιστούν, εκτός από έλλειψη ευφυΐας.
Κατά συνέπεια ο Πούτιν παίζει το παιχνίδι για όσο τον εξυπηρετεί για την άσκηση πίεσης στις ΗΠΑ όχι για να τις υπερκεράσει, αλλά για να καταφέρει να τις προσεγγίσει. Ο Πούτιν διακρίνεται για τον ψυχρό ρεαλισμό του και αντίθετα με πολλούς ανά την υφήλιο οπαδούς του – των Ελλήνων περιλαμβανομένων – δεν μπορεί να τρέφει ψευδαισθήσεις για το ισοζύγιο ισχύος με τις ΗΠΑ, σε επίπεδο συμβατικών δυνάμεων. Ο Ερντογάν λοιπόν πάει στον Τραμπ ουσιαστικά με μια απειλή αγοράς S-400 και με μια παραγγελία για 100 μαχητικά F-35. Είναι αυτά αρκετά για να αλλάξουν την έναντί του στάση των Αμερικανών; Πιθανότατα όχι αν και ποτέ δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος. Η ενόχληση των Αμερικανών από τα ανατολίτικα τσαλίμια του σουλτάνου είναι εμφανής. Διαφορετικά και για λόγους τακτ μόνο, ο Τραμπ θα έβρισκε καταλληλότερο χρόνο να ανακοινώσει την ενίσχυση με οπλισμό των Κούρδων και την ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων παρά το πλευρό τους ώστε να σταματήσουν οι εναντίον τους τουρκικές επιθέσεις. Το ερώτημα είναι όμως οι Αμερικανοί θα αφήσουν εντελώς ανικανοποίητη την Άγκυρα; Δεν την χρειάζονται για τους σχεδιασμούς τους και κυρίως για την επόμενη ημέρα σε Συρία και Ιράκ; Στη διπλωματία κάτι παίρνεις κάτι χάνεις.
Το ερώτημα είναι λοιπόν τι πραγματικά φιλοδοξεί να κερδίσει ο Ερντογάν από μια φαινομενικά ναυαγισμένη εξαρχής συνάντηση με τον Τραμπ και ποια είναι τα ανταλλάγματα που οι Αμερικανοί είναι διατεθειμένοι να του παραχωρήσουν μέχρι να έρθει η άγια μέρα να τον ξεφορτωθούν οριστικά. Αυτό μόνο μετά την συνάντηση θα το ξέρουμε, όπως και το ποιος θα είναι τελικά ο χαμένος αν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να δώσουν κάτι στην Τουρκία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου